Μια γνωστή που συνάντησα τυχαία στο αεροδρόμιο τις προάλες μου έλεγε «Τι θέλουν τα κανάλια και συνέχεια ασχολούνται με το αν αυτοκτόνησε ο Ρώσος φονιάς»... «...δεν έχω πρόβλημα με τη καταγωγή του, δεν είμαι ρατσίστρια και δικός μας να ήταν, αν του έριξαν μια σφαίρα και τον 'αυτοκτόνησαν', καλά του έκαναν... κρίμα τα παλικάρια που έφαγε ο αλήτης». Στην ελληνική κοινωνία πλανάται η αίσθηση ότι αν τον «καθάρισαν», τότε «καλά του κάνανε». Αυτή η «αυτοκτονία», εφόσον δεν είχε και πολιτική χροιά, σχεδόν πανελλαδικά έγινε αποδεκτή με ικανοποίηση. Σιωπηρά εγκρίθηκε... Κι αυτό είναι το θέμα μας.
Γλυκαίνει η οργή σαν αναλάβει η εκδικητική μανία την υποκατάσταση της δικαιοσύνης. Ο κορεσμένος και παθητικά δεχόμενος μηνύματα νους συντάσσεται με την αυθόρμητη πρωτογενή αγανάκτηση της ψυχής και σαν αναβράζoν δισκίο σε μισογεμάτο ποτήρι φέρεται να λέει συνειδητά -εκφράζοντας το ασυνείδητο- «καλά τους έκαναν».
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυΐα για να καταλάβει κάποιος ότι όλα τα εγκλήματα εκδίκησης γίνονται -με μια εγωιστική νοσηρότητα- για την ηθική ικανοποίηση και την «αποκατάσταση» μιας τιμής που βαφτίζεται ιερή. Αλίμονο όμως, αν η δικαιοσύνη αποδίδεται από συγγενείς, φίλους και συναδέλφους των θυμάτων, που λογικό είναι να αντιδρούν εν μέσω καταστάσεων ψυχικού κλονισμού και οδύνης. Σε μια ευνομούμενη πολιτεία τέτοιες πρακτικές θα έπρεπε να είχαν αποβληθεί προ πολλού. Με ποια δεδομένα, στοιχεία, γνώσεις, αποδείξεις, ενδείξεις γίνεται κάποιος αυτοδικαίως τιμωρός; Παρόμοιες εκδικητικές λογικές, που υποστηρίζονται αυθαίρετα από κάποια άτομα στο όνομα μιας αυθόρμητης -ανθρώπινης μπορεί και ιδιοτελούς- δικαιοσύνης, που φέρεται να είναι πάντα υπέρ μιας ηθικής, μιας ιδέας, μιας επανάστασης, καταργούν περιφρονητικά όλους τους θεσμούς του κράτους.
Έγραψα κι άλλα παρόμοια επιχειρήματα ενάντια στην εκδικητική μανία που «αυτοκτονεί» τους θύτες, αλλά τελικά τα έσβησα... Σκέφθηκα ότι όλα όσα λέω είναι η μία πλευρά της αλήθειας, είναι όμως και κομμάτια από τον μανδύα που σκεπάζεται ο νομιμόφρων πολίτης. Γιατί, λογικά, είμαι ένας μικροαστός, εγκλωβισμένος μέσα στους θεσμούς, γνήσιο παθητικό τέκνο της tv, των εξετάσεων, σπουδών, συνεντεύξεων εργασίας, που κάθιδρο τρέμει στην απώλεια των «κεκτημένων». Στ' αλήθεια δεν ξέρω, αν αυτό που μας εμποδίζει να «εκδικηθούμε» είναι η αγάπη στον άνθρωπο ή ο φόβος από τις συνέπειες και τα δεινά που μετά θα υποστούμε.
Μάλλον είναι δύσκολο να στηθείς στην άλλη πλευρά για να πάρεις τα πράγματα στα χέρια σου, όταν μια ζωή εκπαιδεύεσαι σε αποστολές χρησιμοθηρίας. Το εγώ μας σπάνια συναντά την ελευθερία των αποφάσεων. Κρύβεται φοβισμένο σε κάποια θρησκεία, οικογένεια, φιλία, στον πρώτο τυχόντα έρωτα. Σε αυτήν την αυταπάτη όλων των εξωραϊσμένων πράξεων συμφέροντος, αυτό που κάνουμε οι περισσότεροι είναι να αντιδράμε με εξάρσεις φθηνού αντικομφορμισμού. Κάποιοι ορμώμενοι από το πάθος, που μόνο η εκδίκηση και ο έρωτας μπορεί να κρύβουν, διαβαίνουν τον ποταμό. Μήπως όμως τελικά αυτή η πρωτόγονη ροπή, είναι η αδόκιμη έκφραση του εγώ μας; Μήπως μέσα από το θυμό και τη μανία του πάθους ξεμυτίζει η μόνη ανόθευτη αλήθεια; Μπερδεύονται οι σκέψεις μου. Αδυνατώ να βγάλω ένα ασφαλές συμπέρασμα.
Υ.Γ. Τα δικαιώματα που έχει ο δολοφόνος -ο θύτης που έγινε θύμα- τα ελαφρυντικά, τα κίνητρα, η ψυχολογική κατάσταση αποσιωπήθηκαν, χωρίς να παραγνωρίζονται. Κατά κάποιο τρόπο είναι η άλλη μου πλευρά, η πρώτη. Ο σκοτεινός μου εαυτός, απέναντι στον άλλον της ημέρας.
